ລາວ ແລະ ຂ້ອຍ「ラオスと私」 ໂທມີນາງະ ຊາຈິໂກະ 冨永幸子
2020/9/23
ບາສີເພື່ອໃຫ້ສຸຂະພາບແຂງແຮງ 快気祝いのバーシー
ມອບຮັບທຶນການສຶກສາພັດທະນາສີມືແຮງງານ 職業訓練奨学金授与
ຂ້ອຍໄດ້ມາລາວເປັນຄັ້ງທໍາອິດດ້ວຍເຮືອ 1 ເດືອນ ກ່ອນການເປີດນໍ້າໃຊ້ຂົວມິດຕະພາບແຫ່ງທີໜຶ່ງໃນ ເດືອນ ມີນາ ປີ 1994. ອົງການ IV-JAPAN ຂອງພວກເຮົາໃນຕອນນັ້ນ ແມ່ນໄດ້ດໍາເນີນການກ່ຽວກັບການພັດທະນາເຂດຊົນນະບົດ ແລະ ຝຶກອົບຮົມວິຊາຊີບ ຢູ່ທີ່ແຂວງສຸລິນ ຢູ່ທາງພາກເໜືອຂອງປະເທດໄທ. ແຕ່ວ່າກຸ່ມຄົນລາວທີ່ອົບພະຍົບ ທີ່ອາໄສຢູ່ໃນເມືອງ ໂອ່ມີຢະ ແຂວງໄຊຕະມະ ທີ່ມີຫ້ອງການອົງການ IV-JAPAN ປະຈໍາຍີ່ປຸ່ນ (ໃນຕອນນັ້ນ) ໄດ້ເວົ້າວ່າຢາກໃຫ້ມີການຊ່ວຍເຫຼືອລາວນໍາແດ່, ໃນຕອນນັ້ນ ໄດ້ມີຄົນອົບພະຍົບຄົນລາວອາໄສຢູ່ເມືອງ ໂອ່ມີຢະ ປະມານ 300 ຄົນ.
ຂ້ອຍໄດ້ເດີນທາງມາກັບໝູ່ເຊິ່ງເປັນຄົນອົບພະຍົບເພື່ອເປັນຜູ້ແປພາສາໃຫ້ຂ້ອຍ ແລະ ຂ້ອຍກໍ່ໄດ້ໄປຢ້ຽມຢາມແຂວງຊຽງຂວາງເປັນບ່ອນທໍາອິດ. ພວກຂ້ອຍໄດ້ເດີນທາງຈາກເມືອງໂພນສະຫວັນໄປຫາເມືອງໜອງແຮດເຊິ່ງໃຊ້ເວລາ 2 ມື້, ໃນລະຫວ່າງທາງພວກຂ້ອຍໄດ້ພັກຢູ່ເຮືອນພັກໃນເມືອງຄໍາ, ເຊິ່ງເປັນເຮືອນພັກແຫ່ງດຽວ ແລະ ຕ້ອງເອົາຂອງກິນມາກິນເອງ. ໃນລະຫວ່າງການເດີນທາງຫ້ອງນໍ້າກໍ່ບໍ່ມີ, ຕ້ອງໄດ້ໄປຂໍໃຊ້ຫ້ອງນໍ້າທີ່ຢູ່ໃນທົ່ງນາ, ເຊິ່ງເປັນບ່ອນທີ່ຂຸດເປັນຂຸມ, ມີແຕ່ຫຼັງຄາ ແລະ ຝາແອ້ມເທົ່ານັ້ນ. ຂ້ອຍຄິດວ່າ “ອໍ、ມັນຄ້າຍຄືກັນກັບແຄ້ມຂອງ Girls Scout (ກຸມອຸທິດຕົນເພື່ອສັງຄົມສຳລັບຜູ້ຍິງ), ກໍ່ເລີຍໃຄແດ່ທີ່ຂ້ອຍເຄີຍເປັນ Girls Scout！”. ຢູ່ຕາມທາງກໍ່ມີດອກຝິ່ນທັງສີຂາວ ແລະ ສີມ້ວງບານ, ໃນຕອນນັ້ນຝິ່ນແມ່ນແຫຼ່ງລາຍຮັບທີ່ ສຳຄັນຂອງຊົນເຜົ່າໃນເຂດພູດອຍ.
ຫ້ອງການປະຈໍານະຄອນຫຼວງວຽງຈັນໄດ້ສ້າງຂຶ້ນຕັ້ງແຕ່ປີ 1997, ແຕ່ໃນຕອນນັ້ນໄດ້ມີການຕິດຕໍ່ກັນຜ່ານໂທລະສັບ ແລະ ແຟ໋ກ, ການຂໍຕິດຕັ້ງໂທລະສັບຕັ້ງໂຕະກໍ່ຍັງຕ້ອງໄດ້ຖ້າເຖິງ 1 ປີ. ບໍ່ໄດ້ມີເຟດບຸກ ແລະ ໂທລະພາບຄືດຽວນີ້, ຢູ່ໃນຫ້ອງການຄົນຍີ່ປຸ່ນກໍ່ມີແຕ່ຂ້ອຍຄົນດຽວ, ໃນ 10 ປີທີ່ແລ້ວບໍ່ມີຮອດຜູ້ທີ່ຈະເວົ້າພາສາຍີ່ປຸ່ນກັບຂ້ອຍເລີຍ. ທ່ານຮູ້ຢູ່ບໍວ່າຂ້ອຍໃຊ້ຊີວິດຄົນດຽວແບບນີ້ໄປໄດ້ແນວໃດ？
ດ້ວຍຄວາມໂຊກດີທີ່ຢູ່ລາວມີຄິມ, ເປັນເຄື່ອງດົນຕີທີ່ສວຍງາມຊະນິດໜຶ່ງ. ຂ້ອຍໄດ້ມີຄວາມສົນໃຈໃນເຄື່ອງດົນຕີດັ່ງກ່າວ ແລະ ໄດ້ຕັ້ງໃຈຮຽນເປັນເວລາ 5 ປີ, ຂ້ອຍສາມາດຫຼິ້ນໄດ້ຫຼາຍບົດເພງ ແລະ ຂ້ອຍກໍ່ສາມາດໃຊ້ຊີວິດຢູ່ໄດ້ຢ່າງມ່ວນຊື່ນຫຼາຍ. ແຕ່ດຽວນີ້ໄປຈົນເຖິງ 10 ປີກ່ອນ ໄດ້ມີການຈັດການສະແດງ “ດອກຈໍາປາ”ຂຶ້ນ, ນາງ ອຸຕະກິ ຈຸລະມະນີ, ລູກສາວຂອງ ນັກແຕ່ງເພງຈໍາປາເມືອງລາວໄດ້ເລົ່າເຖິງຄວາມໝາຍຂອງດອກຈໍາປາ ແລະ ຄວາມຊົງຈໍາຂອງພໍ່ທີ່ໄດ້ເສຍຊີວິດໄປ, ບັນດານັກຮຽນ ແລະ ອາຈານຈາກໂຮງຮຽນສິລະປະດົນຕີໄດ້ທໍາການສະແດງຫຼິ້ນໃນດົນຕີຫຼາຍປະເພດ, ຂ້ອຍເອງກໍ່ໄດ້ຖືກເຊີນໄປຮ່ວມ ແລະ ໄດ້ຫຼິ້ນ 2 ບົດເພງຄື: “ເພງຈໍາປາເມືອງລາວ” ແລະ “ເພງແມ່ນໍ້າຂອງ”.
“ເພງຈໍາປາເມືອງລາວ”ແມ່ນບົດເພງທີ່ເປັນທີ່ນິຍົມກັນທີ່ສຸດໃນປະຊາຊົນລາວ, ຄືກັນກັບເພງຂອງຍີ່ປຸ່ນ: “ອາກະທົ່ງໂບະ (ແມງປໍສີແດງ)” ແລະ “ຮຸລຸສະໂທ (ບ້ານເກີດ)”ເລີຍລະ, ເຊິ່ງມີເນື້ອເພງທີ່ມີຄວາມໝາຍ, ເວລາທີ່ໄກຈາກບ້ານ ຖ້າເຫັນດອກຈໍາປາແລ້ວ ກໍ່ຈະເຮັດໃຫ້ຄິດຮອດບ້ານເກີດ ແລະ ພໍ່ …
ນອກຈາກຄວາມອຸດົມສົມບູນທາງວັດທະນະທໍາຂອງລາວນີ້ ສິ່ງທີ່ສະໜັບສະໜູນມາກັບຂ້ອຍແມ່ນ ນັກຮຽນທີ່ຈົບຈາກສູນຝຶກອົບຮົມວິຊາຊີບປະມານ 2,500 ຄົນໃນສາຂາ ຕັດຫຍິບ, ເສີມຄວາມງາມ, ການເຮັດອາຫານ, ເຟີນີເຈີ, ການໂຮງແຮມ ແລະ ພະຍາບານ. ມີນັກຮຽນຫຼາຍຄົນທີ່ຈົບໄປໄດ້ເຂົ້າເຮັດວຽກຢູ່ຕາມຮ້ານອາຫານ ແລະ ໂຮງແຮມໃນນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນເປັນຕົ້ນ. ຄົນທີ່ໄດ້ເຮັດເປັນທຸລະກິດຂອງຕົວເອງກໍ່ມີຫຼາຍ, ບາງເທື່ອຂ້ອຍກໍ່ເຄີຍຖືກນັກຮຽນທີ່ໄດ້ຈົບໄປນັ້ນເອີ້ນໃສ່ໃນເວລາທີ່ຍ່າງຕາມຫົນທາງ, ເຊິ່ງມັນເປັນສິ່ງທີ່ເຮັດໃຫ້ຂ້ອຍມີຄວາມສຸກຫຼາຍ.
ປີນີ້ຂ້ອຍປ່ວຍໜັກ, ນັກຮຽນທີ່ໄດ້ຈົບໄປກໍ່ໄດ້ລວມຕົວກັນ 50 ຄົນ ແລະ ຈັດບາສີໃຫ້ຂ້ອຍເພື່ອຂໍພອນໃຫ້ຂ້ອຍຫາຍດີຈາກໂລກໄພໄຂ້ເຈັບ. ບັນດານັກຮຽນຂອງສູນຝຶກອົບຮົມວິຊາຊີບແມ່ນສົມບັດຂອງຂ້ອຍ ແລະ ແມ່ນຄອບຄົວຢູ່ລາວຂອງຂ້ອຍ.
ໂທມີນາງະ ຊາຈິໂກະ
ປະທານອົງການ IV-JAPAN, ນັກຂ່າວປະຈໍາລາວຂອງວິທະຍຸNHK, ຜູ້ຈັດການສະໂມສອນພິທີຊົງຊາຢູ່ປະເທດລາວ. ປະເທດທີ່ເຄີຍໄປຢູ່ ແລະ ຢ້ຽມຢາມມີປະມານ 30 ປະເທດ, ມີໝູ່ເພື່ອນໃນທົ່ວໂລກ.
ຂ້ອຍໄດ້ເດີນທາງມາກັບໝູ່ເຊິ່ງເປັນຄົນອົບພະຍົບເພື່ອເປັນຜູ້ແປພາສາໃຫ້ຂ້ອຍ ແລະ ຂ້ອຍກໍ່ໄດ້ໄປຢ້ຽມຢາມແຂວງຊຽງຂວາງເປັນບ່ອນທໍາອິດ. ພວກຂ້ອຍໄດ້ເດີນທາງຈາກເມືອງໂພນສະຫວັນໄປຫາເມືອງໜອງແຮດເຊິ່ງໃຊ້ເວລາ 2 ມື້, ໃນລະຫວ່າງທາງພວກຂ້ອຍໄດ້ພັກຢູ່ເຮືອນພັກໃນເມືອງຄໍາ, ເຊິ່ງເປັນເຮືອນພັກແຫ່ງດຽວ ແລະ ຕ້ອງເອົາຂອງກິນມາກິນເອງ. ໃນລະຫວ່າງການເດີນທາງຫ້ອງນໍ້າກໍ່ບໍ່ມີ, ຕ້ອງໄດ້ໄປຂໍໃຊ້ຫ້ອງນໍ້າທີ່ຢູ່ໃນທົ່ງນາ, ເຊິ່ງເປັນບ່ອນທີ່ຂຸດເປັນຂຸມ, ມີແຕ່ຫຼັງຄາ ແລະ ຝາແອ້ມເທົ່ານັ້ນ. ຂ້ອຍຄິດວ່າ “ອໍ、ມັນຄ້າຍຄືກັນກັບແຄ້ມຂອງ Girls Scout (ກຸມອຸທິດຕົນເພື່ອສັງຄົມສຳລັບຜູ້ຍິງ), ກໍ່ເລີຍໃຄແດ່ທີ່ຂ້ອຍເຄີຍເປັນ Girls Scout！”. ຢູ່ຕາມທາງກໍ່ມີດອກຝິ່ນທັງສີຂາວ ແລະ ສີມ້ວງບານ, ໃນຕອນນັ້ນຝິ່ນແມ່ນແຫຼ່ງລາຍຮັບທີ່ ສຳຄັນຂອງຊົນເຜົ່າໃນເຂດພູດອຍ.
ຫ້ອງການປະຈໍານະຄອນຫຼວງວຽງຈັນໄດ້ສ້າງຂຶ້ນຕັ້ງແຕ່ປີ 1997, ແຕ່ໃນຕອນນັ້ນໄດ້ມີການຕິດຕໍ່ກັນຜ່ານໂທລະສັບ ແລະ ແຟ໋ກ, ການຂໍຕິດຕັ້ງໂທລະສັບຕັ້ງໂຕະກໍ່ຍັງຕ້ອງໄດ້ຖ້າເຖິງ 1 ປີ. ບໍ່ໄດ້ມີເຟດບຸກ ແລະ ໂທລະພາບຄືດຽວນີ້, ຢູ່ໃນຫ້ອງການຄົນຍີ່ປຸ່ນກໍ່ມີແຕ່ຂ້ອຍຄົນດຽວ, ໃນ 10 ປີທີ່ແລ້ວບໍ່ມີຮອດຜູ້ທີ່ຈະເວົ້າພາສາຍີ່ປຸ່ນກັບຂ້ອຍເລີຍ. ທ່ານຮູ້ຢູ່ບໍວ່າຂ້ອຍໃຊ້ຊີວິດຄົນດຽວແບບນີ້ໄປໄດ້ແນວໃດ？
ດ້ວຍຄວາມໂຊກດີທີ່ຢູ່ລາວມີຄິມ, ເປັນເຄື່ອງດົນຕີທີ່ສວຍງາມຊະນິດໜຶ່ງ. ຂ້ອຍໄດ້ມີຄວາມສົນໃຈໃນເຄື່ອງດົນຕີດັ່ງກ່າວ ແລະ ໄດ້ຕັ້ງໃຈຮຽນເປັນເວລາ 5 ປີ, ຂ້ອຍສາມາດຫຼິ້ນໄດ້ຫຼາຍບົດເພງ ແລະ ຂ້ອຍກໍ່ສາມາດໃຊ້ຊີວິດຢູ່ໄດ້ຢ່າງມ່ວນຊື່ນຫຼາຍ. ແຕ່ດຽວນີ້ໄປຈົນເຖິງ 10 ປີກ່ອນ ໄດ້ມີການຈັດການສະແດງ “ດອກຈໍາປາ”ຂຶ້ນ, ນາງ ອຸຕະກິ ຈຸລະມະນີ, ລູກສາວຂອງ ນັກແຕ່ງເພງຈໍາປາເມືອງລາວໄດ້ເລົ່າເຖິງຄວາມໝາຍຂອງດອກຈໍາປາ ແລະ ຄວາມຊົງຈໍາຂອງພໍ່ທີ່ໄດ້ເສຍຊີວິດໄປ, ບັນດານັກຮຽນ ແລະ ອາຈານຈາກໂຮງຮຽນສິລະປະດົນຕີໄດ້ທໍາການສະແດງຫຼິ້ນໃນດົນຕີຫຼາຍປະເພດ, ຂ້ອຍເອງກໍ່ໄດ້ຖືກເຊີນໄປຮ່ວມ ແລະ ໄດ້ຫຼິ້ນ 2 ບົດເພງຄື: “ເພງຈໍາປາເມືອງລາວ” ແລະ “ເພງແມ່ນໍ້າຂອງ”.
“ເພງຈໍາປາເມືອງລາວ”ແມ່ນບົດເພງທີ່ເປັນທີ່ນິຍົມກັນທີ່ສຸດໃນປະຊາຊົນລາວ, ຄືກັນກັບເພງຂອງຍີ່ປຸ່ນ: “ອາກະທົ່ງໂບະ (ແມງປໍສີແດງ)” ແລະ “ຮຸລຸສະໂທ (ບ້ານເກີດ)”ເລີຍລະ, ເຊິ່ງມີເນື້ອເພງທີ່ມີຄວາມໝາຍ, ເວລາທີ່ໄກຈາກບ້ານ ຖ້າເຫັນດອກຈໍາປາແລ້ວ ກໍ່ຈະເຮັດໃຫ້ຄິດຮອດບ້ານເກີດ ແລະ ພໍ່ …
ນອກຈາກຄວາມອຸດົມສົມບູນທາງວັດທະນະທໍາຂອງລາວນີ້ ສິ່ງທີ່ສະໜັບສະໜູນມາກັບຂ້ອຍແມ່ນ ນັກຮຽນທີ່ຈົບຈາກສູນຝຶກອົບຮົມວິຊາຊີບປະມານ 2,500 ຄົນໃນສາຂາ ຕັດຫຍິບ, ເສີມຄວາມງາມ, ການເຮັດອາຫານ, ເຟີນີເຈີ, ການໂຮງແຮມ ແລະ ພະຍາບານ. ມີນັກຮຽນຫຼາຍຄົນທີ່ຈົບໄປໄດ້ເຂົ້າເຮັດວຽກຢູ່ຕາມຮ້ານອາຫານ ແລະ ໂຮງແຮມໃນນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນເປັນຕົ້ນ. ຄົນທີ່ໄດ້ເຮັດເປັນທຸລະກິດຂອງຕົວເອງກໍ່ມີຫຼາຍ, ບາງເທື່ອຂ້ອຍກໍ່ເຄີຍຖືກນັກຮຽນທີ່ໄດ້ຈົບໄປນັ້ນເອີ້ນໃສ່ໃນເວລາທີ່ຍ່າງຕາມຫົນທາງ, ເຊິ່ງມັນເປັນສິ່ງທີ່ເຮັດໃຫ້ຂ້ອຍມີຄວາມສຸກຫຼາຍ.
ປີນີ້ຂ້ອຍປ່ວຍໜັກ, ນັກຮຽນທີ່ໄດ້ຈົບໄປກໍ່ໄດ້ລວມຕົວກັນ 50 ຄົນ ແລະ ຈັດບາສີໃຫ້ຂ້ອຍເພື່ອຂໍພອນໃຫ້ຂ້ອຍຫາຍດີຈາກໂລກໄພໄຂ້ເຈັບ. ບັນດານັກຮຽນຂອງສູນຝຶກອົບຮົມວິຊາຊີບແມ່ນສົມບັດຂອງຂ້ອຍ ແລະ ແມ່ນຄອບຄົວຢູ່ລາວຂອງຂ້ອຍ.
ໂທມີນາງະ ຊາຈິໂກະ
ປະທານອົງການ IV-JAPAN, ນັກຂ່າວປະຈໍາລາວຂອງວິທະຍຸNHK, ຜູ້ຈັດການສະໂມສອນພິທີຊົງຊາຢູ່ປະເທດລາວ. ປະເທດທີ່ເຄີຍໄປຢູ່ ແລະ ຢ້ຽມຢາມມີປະມານ 30 ປະເທດ, ມີໝູ່ເພື່ອນໃນທົ່ວໂລກ.
ການຊ່ວຍເຫຼືອສຸກເສີນ 緊急支援
ຫ້ອງພິທີຊົງຊາ 茶道教室
1994年3月友好橋が開通する1か月前にフェリーでラオスに初めて参りました。当会IV-JAPAN はタイ東北のスリン県で農村開発や職業訓練を実施していましたが、IV-JAPAN日本事務所のある埼玉県大宮市(当時)に在住するラオス難民から、ラオスの支援もしてほしいと言われ、当時、大宮には約300人ほどのラオス難民が住んでいました。
難民の友人に通訳として同行してもらい、最初に訪れたのがシェンクアン県でした。県都ポンサワンからはノンヘット郡まで2日間もかかり、途中、宿はカム郡の温泉宿一軒だけで、食料も持参でした。道中、トイレもなく、畑の中のトイレをお借りするのですが、それが土を掘った穴に屋根と囲いのあるものです。「ああ、ガールスカウトのキャンプと同じ、ガールスカウトでよかった！」と思いました。道端には白や紫のけしの花も咲いていて、当時けしは山岳民族の大事な収入源でした。
1997年からはビエンチャンに事務所を構えますが、当時は電話とFAXで通信し、固定電話の設置を申し込んでも1年待ちでした。今のようにFBやテレビもなく、事務所には日本人は私一人で、10年間は日本語を話す相手もいませんでした。一人でどうやって過ごしていたのか？
幸いなことにラオスにはキム(琴)という素晴らしい楽器がありました。それに魅せられて5年間夢中で習い、色々な曲が弾けるようになり、とても楽しく過ごせました。2010年にビエンチャン遷都450年祭記念に国花「チャンパーの花」公演会が文化会館で開かれ、「チャンパー ムアン ラオ」の作曲者のお嬢さんのウタキ・チュラマニーさんがチャンパーの花の解説や亡き父の思い出を語り、音大の生徒や先生がチャンパー ムアン ラオをいろいろな楽器で演奏し、私も招待され、「チャンパー ムアン ラオ」と「メナムコーン」の2曲を演奏させていただきました。
「チャンパー ムアン ラオ」は国民に一番ポピュラーな曲で、日本の「赤とんぼ」や「ふるさと」のようなもので、歌詞も、遠く離れていてもチャンパーの香りは懐かしい故郷父を思い出す、、、
「メナムコーン」はメナム川はたくさんの恵みを人々に与える、ゆたかな水、涼しい風、、、
キムの音色とともに、歌詞にも見せられました。
豊かなラオス文化とともに私を支えてくれているのは、約2,500人の縫製、理美容、調理、木工家具、ホスピタリテイ・介護の職業訓練卒業生の存在です。ビエンチャンのホテルやレストラン等では卒業生が何人も就職しています。起業している卒業生も多く、町で時々卒業生に声をかけられることがあり、とても幸せに思います。
今年は大けがからの快気祝いのバーシーを卒業生が企画して50人も集まってくれました。職業訓練生は私の宝物、ラオスの家族です。
冨永幸子
IV-JAPAN代表理事、ラオス茶道教室主宰、NHKラジオラオスリポーター。在住・訪問した国は約30か国、世界中に友人がいる。
難民の友人に通訳として同行してもらい、最初に訪れたのがシェンクアン県でした。県都ポンサワンからはノンヘット郡まで2日間もかかり、途中、宿はカム郡の温泉宿一軒だけで、食料も持参でした。道中、トイレもなく、畑の中のトイレをお借りするのですが、それが土を掘った穴に屋根と囲いのあるものです。「ああ、ガールスカウトのキャンプと同じ、ガールスカウトでよかった！」と思いました。道端には白や紫のけしの花も咲いていて、当時けしは山岳民族の大事な収入源でした。
1997年からはビエンチャンに事務所を構えますが、当時は電話とFAXで通信し、固定電話の設置を申し込んでも1年待ちでした。今のようにFBやテレビもなく、事務所には日本人は私一人で、10年間は日本語を話す相手もいませんでした。一人でどうやって過ごしていたのか？
幸いなことにラオスにはキム(琴)という素晴らしい楽器がありました。それに魅せられて5年間夢中で習い、色々な曲が弾けるようになり、とても楽しく過ごせました。2010年にビエンチャン遷都450年祭記念に国花「チャンパーの花」公演会が文化会館で開かれ、「チャンパー ムアン ラオ」の作曲者のお嬢さんのウタキ・チュラマニーさんがチャンパーの花の解説や亡き父の思い出を語り、音大の生徒や先生がチャンパー ムアン ラオをいろいろな楽器で演奏し、私も招待され、「チャンパー ムアン ラオ」と「メナムコーン」の2曲を演奏させていただきました。
「チャンパー ムアン ラオ」は国民に一番ポピュラーな曲で、日本の「赤とんぼ」や「ふるさと」のようなもので、歌詞も、遠く離れていてもチャンパーの香りは懐かしい故郷父を思い出す、、、
「メナムコーン」はメナム川はたくさんの恵みを人々に与える、ゆたかな水、涼しい風、、、
キムの音色とともに、歌詞にも見せられました。
豊かなラオス文化とともに私を支えてくれているのは、約2,500人の縫製、理美容、調理、木工家具、ホスピタリテイ・介護の職業訓練卒業生の存在です。ビエンチャンのホテルやレストラン等では卒業生が何人も就職しています。起業している卒業生も多く、町で時々卒業生に声をかけられることがあり、とても幸せに思います。
今年は大けがからの快気祝いのバーシーを卒業生が企画して50人も集まってくれました。職業訓練生は私の宝物、ラオスの家族です。
冨永幸子
IV-JAPAN代表理事、ラオス茶道教室主宰、NHKラジオラオスリポーター。在住・訪問した国は約30か国、世界中に友人がいる。